Czym jest padaczka (epilepsja)?
Padaczka (epilepsja) to zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się nawracającymi, niesprowokowanymi napadami. Napady te są wynikiem nagłych, nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Częstość występowania padaczki jest różna i zależy od wieku oraz innych czynników, ale szacuje się, że dotyka ona około 1% populacji. Diagnoza epilepsji opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu neurologicznym oraz badaniach dodatkowych, takich jak EEG (elektroencefalografia). Ważne jest, aby odróżnić pojedynczy napad od epilepsji, gdyż jednorazowy napad nie zawsze oznacza rozwój tej choroby.
Rodzaje napadów padaczkowych
Napady padaczkowe dzielą się na różne typy, zależnie od ich charakteru i obszaru mózgu, którego dotyczą. Wyróżniamy między innymi napady uogólnione, obejmujące całą korę mózgową, oraz napady ogniskowe, które zaczynają się w konkretnym miejscu mózgu. Napady uogólnione mogą przybierać formę napadów toniczno-klonicznych (tzw. grand mal), charakteryzujących się utratą świadomości, sztywnością mięśni, a następnie drgawkami. Istnieją również napady nieświadomości (petit mal), które objawiają się krótkotrwałym zawieszeniem świadomości, często niezauważalnym dla otoczenia. Napady ogniskowe mogą manifestować się różnorodnymi objawami, od drgań jednej kończyny po zaburzenia widzenia, mowy czy emocji.
Przyczyny występowania epilepsji
Przyczyny epilepsji mogą być różnorodne. Często jest to wynik uszkodzenia mózgu, na przykład po urazie głowy, udarze mózgu, zapaleniu opon mózgowych lub guzie mózgu. W niektórych przypadkach epilepsja ma podłoże genetyczne. Czynniki takie jak niedotlenienie okołoporodowe u noworodków również mogą zwiększać ryzyko rozwoju epilepsji w późniejszym życiu. U wielu osób przyczyna padaczki pozostaje nieznana, co określa się jako epilepsję idiopatyczną.
Diagnostyka padaczki (epilepsji)
Podstawą diagnostyki padaczki jest dokładny wywiad lekarski i badanie neurologiczne. Bardzo ważne jest udokumentowanie napadów, np. przez nagranie ich filmem (oczywiście w bezpiecznych warunkach) i pokazanie lekarzowi. EEG (elektroencefalografia) to badanie, które rejestruje aktywność elektryczną mózgu i może pomóc w identyfikacji nieprawidłowości charakterystycznych dla epilepsji. Czasami konieczne są dodatkowe badania obrazowe mózgu, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT), aby wykluczyć inne przyczyny napadów, np. zmiany strukturalne w mózgu.
Leczenie padaczki – farmakoterapia
Leczenie padaczki polega przede wszystkim na farmakoterapii, czyli stosowaniu leków przeciwpadaczkowych. Celem leczenia jest kontrola napadów, czyli zmniejszenie ich częstotliwości lub całkowite ich wyeliminowanie. Dobór leku zależy od rodzaju napadów, wieku pacjenta i innych czynników. Ważne jest regularne przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza oraz monitorowanie ewentualnych działań niepożądanych. W przypadku braku skuteczności farmakoterapii rozważa się inne metody leczenia, takie jak dieta ketogeniczna, stymulacja nerwu błędnego (VNS) lub leczenie chirurgiczne.
Dieta ketogeniczna w leczeniu epilepsji
Dieta ketogeniczna to dieta wysokotłuszczowa, o niskiej zawartości węglowodanów i umiarkowanej zawartości białka. Może być skuteczna w leczeniu epilepsji, szczególnie u dzieci, u których farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Dieta ketogeniczna powoduje, że organizm zaczyna spalać tłuszcze jako główne źródło energii, co prowadzi do produkcji ciał ketonowych. Ciała ketonowe mają działanie przeciwpadaczkowe, stabilizując aktywność elektryczną mózgu. Dieta ketogeniczna wymaga ścisłego nadzoru lekarskiego i dietetycznego.
Życie z padaczką – praktyczne porady
Życie z padaczką wymaga pewnych zmian w codziennym funkcjonowaniu, ale nie musi oznaczać rezygnacji z aktywności. Ważne jest unikanie czynników wyzwalających napady, takich jak brak snu, stres, migające światła lub alkohol. Należy zachować ostrożność podczas wykonywania czynności, które mogą być niebezpieczne w przypadku wystąpienia napadu, np. pływanie, prowadzenie samochodu czy praca na wysokości. Ważne jest poinformowanie bliskich i współpracowników o epilepsji oraz o tym, jak postępować w przypadku napadu.
